"KARTA BA HAU NIA OAN DOBEN SIRA IHA MUNDU"

SINU

HAU HATENE O NEE SEE

Karik o la hatene hau maibee hau

hatene buat hotu kona ba o (Salm 139:1)

O tuur ka hamriik hau hatene (Salm 139:2)

Hau kompriende o nia dalan hotu(Salm 139:3)

O nia fuuk lahan sira mos hau sura hotu(mat 29-31)

Tanba hau halo o hanesan Hau nia ilas(Jene 1:26-27)

Hau iha mak o moris, mak o book an no iha (Apos 17:28)

Tanba Hau nia jerasaun mak o ………….(Apos 17:28)

Molok o iha o nia inan nia kanotak hau hatene ona o(Jer 1:4-5)

Hau hili tiha ona o antes Hau halo mundu nee (Efesus 1:4-5)

O mai iha mundu laos tanba sala ida maibee tanba o nia

moris nee hakerek tiha ona iha Hau nia livru(Sal 139:15-16)

Hau determina ona o nia loron no fatin moris(Apos 17:26)

O nia moris nee milagre no uniku liu ..(apos 139:14)

Tan Hau mak forma o iha o nia inan nia kabun(Salm 139:13)

No Hau hasai o iha loron nebee o moris…………… (Sal 71:6)

Dala barak ema sira nebee la kunyese Hau la kohi kompriende

kona ba Hau (João 8:41-44)..Hau la hela dook husi imi maibee Hau

mak ida perfeitu no loos (1João 4:16) No Hau nia hakarak mak atu foo

Hau nia domin ba imi (1João 3:1) buat sira nee tanba imi mak Hau nia oan

no Hau mak imi nia Aman..(1João 3:1). Hau mak bele foo barak liu duke imi nia

aman iha mundu,,,(Mat 7:11) Tanba Hau mak imi nia Aman iha Lalehan (Mat 5:48)

Buat diak tomak nebee o simu no bensaun hotu nee husi Hau nia liman (Tiag 1:17)

Tanba Hau mak hein o nia moris, no Hau mak foo buat nebee o persiza. (Mat 6:31-33)

Hau nia planu ba o mak planu nebee atu foo diak ba o nia futuru....... (Jer 29:11)

Tanba Hau hadomi o ho domin nebee rohan laek ……….……(Jer 31:3) Hau sempre hanoin

barak tebes kona ba o no la bele sura hanesan raihenek iha tasi (Sal 139:17-18)

Hau nunka para atu

halo diak ba o

(Jer 32:40)

!!!!!!!

Tanba o mak hau nia rikusaoin nebee Hau hadomi (Jen 19:5)

"Se o buka Hau ho o nia laran tomak;

O sei hetan Hau (Ul 4:29)

Haksolok mai Hau

no Hau sei foo buat nebee o persiza

(Sal 37:4) tanba Hau mak servisu

iha o nia hakarak (Flp 2:13)

HUSI O NIA AMAN MAROMAK IHA LALEHAN

Abetu

Intervista ho Sr. Jorge Teme, nebee nudar membru Governansia Kaben nain ba Kristu Timor Leste.

Ekipa dokumentasaun: Saida mak pai Jorge Teme nia mehi ba Komunidade Kaben nain ba Kristu?

Sr. Jorge Teme: Hau iha obsesi ida ne’e espera katak KBK bele buras iha Timor Laran tuir parokia-parokia sira nebe iha Dioseze 3 (tolu) ne’e hotu.

Hau nia mehi mos katak KBK ne’e sai hanesan fundasaun ka istutisaun (awam katolik) nian nebe ke bele hakbi’it, bele sai masin, no bele sai hanesan peoneira konaba habelar Jesus Kristu nia liafuan liu-liu atu kuda domin, paz no unidade ba moris vida ninian iha rai Timor. Hau mos espera katak KBK ne’e bele sai mos hanesan instutisaun ida bele nebee bele hetan suporta hosi igreja no Governu tamba Governu ho igreja mos prekupa konaba moris familia nian, moris joven nian, no moris klosan nian. Entaun instutisaun ida ne’e pronunsia nia-an hanesan solusaun ida ou alternativu nebe bele fo tulun hamoris vida Kristaun nian no moris klosan, joven ba kristu hodi bele sai hanesan futuru pais ida nee no futuru igreja Katolika. Sarani ne’e laos legaliza iha baptismu deit maibe tenkiser iha kualidade moris kristaun liu husi hahalok, kapasidade, fiar ba Maromak ne’e mak importante te-tebes. Ohin loron ita Timor-Leste sai hanesan pais katoliku nebe ke bo’ot liu iha Asia nian, tamba ne’e mak ita buka atu laos boot iha maioria deit maibe tenki boot iha kualidade.

Ekipa dokumentasaun: Saida mak pai nia esfrosu atu halo ligasaun entre komunidade KBK ho guvernu Timor-Leste no igreja?

Sr. Jorge Teme: Hau sei esforsu atu dezemvolve makas liu tan iha komunikasaun ho igreja no mos ho governu para fo sasin ba sira, no KBK iha duni nia misaun nebe ajuda duni familia sira, guvernu, no igreja no bele kria paz estabilidade, kria familia sira nebee iha moris kualidade hodi froma foinsae sira ida-idak nia moris tuir duni dala nebee mak diak no loos. Buat hirak nee hola parte ona atu tulun igreja no governu nia luta ka misaun.

Ekipa dokumentasaun: Pai Jorge iha mehi atu sai misionariu iha komunidade KBK?

Sr. Jorge Teme: Hau sei deside wainhira governu la presiza ona hau atu halo sevisu hanesan pensiun ona, entaun hau sei desidi duni atu sai Misionariu “full time worker” atu haklaken Maromak nia lia fuan liu husi organizasaun ida ne’e. Wainhira hau halo tinan 65 ba leten mak hau deside.

Ba hau la iha tawar menawar no hau la kompromi tamba Maromak ne’e mak hau fiar liu, Maromak ne’e mak hau nia forsa. Hau senti abut hotu ba hau nia vida ba moris no ba hau nia familia mak Maromak. Tanba ne’e mak hau sempre halo balansu ba hau nia moris. Hau la kohi moris ho material nebee todan liu, maibee hakarak moris ho espritual. Tanba ne’e agora hau sei servi iha governu hanesan moris material nian aban bain-ruan hau sei servi Maromak ka “full time”, nee katak halo balansu ba moris espiritual nian.

Obrigadu barak, hahi ba Nai.

Husi:

Albertz

SFC

MENSAJEN HUSI PE. ANGELO SALSINHA (Prezidente Juventude Dioseze Dili Timor Leste) BA LIDER KABEN NAIN BA KRISTU TIMOR LESTE.

Uluk nanain hau fo parabens ba atividade nebee kapaas teb-tebes, nee hatudu katak ho kapasidade ida nee maski ita Timor oan foin mak ukun an tinan 10 deit, maibe ita bele ona organiza-an hodi bele selebra konferensia ida nebee kapaas no sai nevel intermus de preparasaun ninian profesionalismu aprazentasaun kontiudu de tema nebe aprova ona. Kontiudu husi tema nee hetan orientasaun no kapasita ita nia KBK, KLBK, JBK, LBK sira. Nee onra boot ida ba ita nia preparasaun liu-liu ba ekipa nebe mak organiza ida nee.

Hau hanoin KBK importante teb-tebes hanesan iha sosiadade familia ne’e importante tanba familia nebe iha fiar, fundasaun tuir imi nia tema armamentu Maromak nian ne’e kapas teb-tebes kuandu familia nebe laiha fiar, la iha domin entaun nasaun mos sei la iha abut I sosiadade sei la hakmatek no mundu ida ne’e sei mos la hakmatek. Importante mak familia nebee ke ho grupu oan nebee komesa ona iha esperansa ba oin mak ne’e oinsa mak ita nia grupu ne’e bele lao baa liu tan to’o komunidade baze no familia sira no baa fatin hotu-hotu. Atu nunee ema bele senti familia ne’e grasa “don” ou prezensa Maromak ninian. Domin Maromak ninian no grasa ida iha sosiadade nia laran ne’e mai hosi familia. Ida nee importante teb-tebes ba sosiadade ba igreja no ba ita nia nasaun foun Timor Leste.

Ita hotu-hotu mak hanaran an Kristaun Katolika sarani ne’ebe tuir Kristu hotu-hotu tenki hatais Kristu nian.

Hatais hirak nee liu husi hanoin, mehi, hahalok ita ninia misaun sira, planu sira tenki hatais Kristu nian. Nee para ita bele lao ba oin enkoraza sai apostlu ba ita nia maun alin sira nebe sei iha nakukun laran, sei iha klot laran, hateke ba vida ne’e folin laek, vida ne’e buat ida nebe la iha folin, la iha valor. Ita hotu-hotu mak lori sira ba kompriende Kristu, i hatene Maromak, tamba Maromak ne’e domin boot mai ita iha mundu ida ne’e mai ita nia familia, mai ita ida-idak nia moris no nasaun.

Difikuldade sempre hetan buat nee hanesan desafius. Maibee agora fila fali ba ita nia komitmentu, komprimisiu no ita nia knar atu bele halo buat diak. Kontinua nafatin la bele baruk, la bele hakiduk, la bele tauk, tanba buat diak nee sempre lori tempu, lori sakrifisiu. Buat diak nee tenki hatudu bebeik to’o buat diak ne’e ema barak hare no sente. Tanba nee keta hakiduk no keta tauk wainhira hasoru dezafiu. Hatudu nafatin Kristu ba ema seluk tanba Kristu sei hamutuk ho ita. Lori nafatin Kristu nia hakarak ba ema hotu. Wainhira lao tenki tuir Kristu nia dalan no nia ita nia hakarak laos tuir ita nia hakarak ou ita nia bontade. Hamutuk ho Kristu kontinua nafatin haklaken ba mundu tomak ne’e mak ita hotu-hotu nia misaun.

Husi:

Albertz

SFC

KONFERENSIA LIDER KABEN NAIN BA KRISTU 2011

"HATAIS ARMAMENTU TOMAK MAROMAK NIAN"

Becora, 13 Marsu 2011

Iha loron sanulu resin tolu fulan Marsu tinan 2011, dala ida tan komunidade Kaben nain ba Kristu (KBK) realiza ni-nia eventu importante ida nebee hanaran Konferensia Nasional Lider Kaben nain ba Kristu Timor Lorosa’e iha Salaun Canossa, Becora, Dili.

Tema ba konferensia nee mak “HATAIS ARMAMENTU TOMAK MAROMAK NIAN”, nebee inspira husi Saun Paulo nia surat ba sarani sira iha Efesu 6:11. Tema ida nee hanesan tema jeral mundial ba komunidade kaben nain ba Kristu iha mundu tomak. Konferensia ida nee hanesan eventu annual nebee tinan-tinan komunidade nee sempre hala’o. Ida nee hanesan konferensia lider ba dala haat nian.

Partisipante sira nebee partisipa iha konferensia nee mak kompostu husi lider sira hotu nebee mai husi distritu balun hanesan Baucau, Viqueque, Venilale, Bercoli, Fatumaca, Ermera no Dili laran tomak. Lideransa sira nee laos deit husi kaben nain ba Kristu maibee lideransa husi Labaraik ba Kristu, Joven ba Kristu, Klosan ba Kristu, Atan Feto ba Kristu, Atan mane ba Kristu no Kaben nain ba Kristu. Total partisipante sira hamutuk 200 resin.

Lider sira ho antusiazmu tebes hananu no hahi Maromak liu husi orasanun hahi nian (worship)

Programa ba konferensia nee hahu ho selebrasaun misa nebee diriji husi Amu Vigariu Jeral Dioseze Dili, Pe. Apolinario Jose Guterres. Durante homilia Amu Vigariu haktuir katak ema hotu tenki agradese ba moris, laos hahi no agradese ba ema nebe halo tinan deit, maibe loron-loron tenki agradese Maromak. Nia husu liu-liu ba inan aman sira tenki buka atu hanorin oan sira fo agradese ba Maromak tan maromak hadomi loos ita ema. Nia mos husu ba lider Kaben nain ba Kristu sira atu tenki iha biblia no lee bei-beik tanba atu sai bibi atan tenki buka aprende tuir Kristu hanorin nebee hakerek tiona iha Biblia laran. Nia dehan tan katak “Amu Papa rekomenda ami nai lulik sira, balu ne’e seidauk hatene bok buat sira ne’e. hau sa seidauk hatene pratika mak ne’e, maibe Amu Papa hatete dehan tenki uza meius komunikasaun ida ne’e (Bibllia) atu bele haklaken Maromak nia liafuan”.

Amu Apolinario hatutan tan katak “Maromak nia liafuan mak tenki ba ita nudar aihan, ba ita nia klamar no isin. Laos deit ita rona no reflete deit. Ita rona tiha ona hosi testamentu tuan oinsa Jesus la haan la hemu, to’o Nia mos hamlaha.

Ita halo jejun, no loron-loron familia lubuk ida mak jejun bei-beik deit. Iha fos ituan ruma karik, han ida ne’e, adves han sasoro tanan deit. Han mak kankun ne deit, modo tahan ne deit buat seluk la iha tamba la iha.  

Amu apolinariu konsagra Jesus nia isin no ran iha altar.

Lider sira forma hodi simu Jesus nia isin iha tempu komunyaun.

Ema hira mak terus no jejun bebeik deit, ema hira mak barak no la hanoin sira be kiak la halo jejun tan. Nebe santa kreda husu dehan pelumenus tempu kuaresma nee tempu diak ida, tempu forte ida ba vida sarani ninian, ho objetivu fila an ba Maromak liu husi hakribi sala no fiar iha evangelhu. Se familia ida deit, ita tenki hateke ba malu nudar maun ho alin. Dala barak ita hateke ba malu hare hela, mais la hare hetan ida. La haree hetan tanba iha ne’e odiu, la hetan tanba ema nee egoismu.”

Depois de misa remata programa ba konferensia nee kontinua ho aprezentasaun husi kada apostuladu hanesan husi Labarik ba Kristu, Joven ba Kristu, Klosan ba Kristu, Atan Feto/mane ba Kristu. Kada apostuladu ida aprezenta ninia programa annual liu-liu atividade formasaun no konferensia nian iha tinan 2011.

Aprezentasaun husi lider Labarik ba Kristu Timor-Leste.

Lider Joben ba Kristu sira hatudu sira nia aprezentasaun konaba armamentu funu nian.

Lider Klosan ba Kristu sira hatudu sira aprezentasaun no programa annual durante konferensia lider.

Lider atan feto ba Kristu sira mos la kohi lakon, sita hatudu sira nia aprezentasaun liu husi dansa.

Hafoin de hatudu tiha aprezentasaun husi kada apostuladu, programa konferensia nee kontinua ho sesaun sira nebee loke ho orasaun “worship” dader. Liu husi orasaun ida hanaran worship nee mak sai hanesan aihan principal ou bele dehan kilat spiritual ba komunidade Kaben nain ba Kristu. Tanba liu husi worship ema ida-idak tama iha Maromak nia prezensa santu hodi sente no haree Maromak nia Gloria nebee nakonu ho ksolok, paz, kura, no domin.

Ekipa governansia sira mos ho laran manas foti liman ba leten hodi espresa sira nia sentimentu domin ba Maromak liu husi orasaun hahi (worship)

 Lider Kaben nain ba Kristu Baucau loke liman hodi espresa nia domin liu husi orasaun worship.

“HOSANA LETEN AAS BA, JESUS NAI LIURAI”!

“GLORIA BA AMAN, OAN NO ESPIRITU SANTU”!

Sr. Jose Maria husi Baucau foti liman hodi dehan:“ITA BOOT DEIT MAK HAU ADORA!“

“ITA BOOT DEIT MAK HAU HAHI NO HANAI”!

"AMI HAKLALAK HAHI HANAI ITA BOOT LIURAI JESUS KRISTU"

“HAU HAKMATEK HODI SENTE NO HAREE ITA BOOT NIA GLORIA”

Durante konferensia nia laran iha sesaun tolu mak sai hanesan reflesaun importante ba lider sira hotu. Sesanun sira nee mak “PREZENTI MAROMAK NIAN”; nebee lori husi Sr. Orlando Magno, nudar membru ekipa governansia. Sesaun segundu konaba “KBK MAK PREZENTI BA MUNDU TOMAK” nebee lori husi Sr. Jorge Teme nudar mos membru ekipa governansia Timor Leste. Sesaun ikus nian koalia koanaba ; “HAKAT FIAR NIAN BA FUTURU, nebee loris husi Sr. Francisco da Costa.”

Pe. Angelo Salsinha no lider KBK sira ho laran nakloke rona ho atensaun ba sesaun sira nebee orador sira hatoo.

Konferensia lider nee remata iha tuku haat loraik. Depois de ramata ekipa governansia Timor Leste nian hasai foto hamutuk. Nunee mos ho lider sira hotu.

Ekipa governansia Timor Leste hamutuk ho misionariu internasional Karen de Lacerna

 

Lider sira husi Baucau hasai foto hamutuk ho ekipa governasia sira

Lider sira husi Fatumaca hasai foto hamutuk ho ekipagovernansia

Misionariu voluntariu sira hasai foto hamutuk ho ekipa governansia sira

Obrigadu barak

By:

Albertz

SFC

TEMPU KOAREZMA

Edisaun: 7

Tempu koarezma nee katak tempu ida nebee atu hamos ita nia klamar. Tamba dala ruma ita nia kalamar hasoru buat aat hodi halo ita nia klamar sente maran no hamrook ba Maromak, tan nee ita sente hanesan dook husi Maromak. Tempu koarezma ida nee sei ajuda ita atu muda ita nia klamar nebee hamrook ba Maromak hakbesik fali ba Maromak hodi la hamrook tan. Tempu ida nee mos ita pesiza muda ita nia hahalok bai-bain sira nebee aat, hanesan hanoin deit ita nia-an (egois), gosta atu hirus no sel-seluk tan, hodi muda sira ba diak.

 Tinan tinan bai-bain ema barak tuir retiru. Retiru hanesan atu halo ita nia klamar fresku fila fali ka moos fila fali. Tanba liu husi retiru ita bele hasai todan lor-loron nian nebee ita iha. Objetivu husi retiru nee atu ita bele foo tempu hodi bele sente no rona Maromak. Ita bele dehan tempu koarezma nee hanesan tempu Retiru boot(Retret Agung) durante loron 40 nia laran. Nee ita bele duni sai buat aat hot-hotu hanesan ita nia laran foer no tauk sira, hodi nunee ita bele fokus ita nia-an ka hanoin deit ba Maromak no mos ita nia maluk sira, nunee ita nia relasaun bele sai metin liu tan ba Maromak no ho ita nia maluk sira. Maneira seluk nebe ita bele uza maka ho oinsaa ita bele hatene ema seluk nebee harii sira nia relasaun diak ho Maromak iha tempu kotuk.

Ikus liu, iha deit liafuan rua atu fo konkluzaun katak saida mak tempu prapaskua, katak: “HAKARAK” no “ESFORSU-AN”. Hanesan kuandu ita iha hakarak atu hadomi ita nia maluk, ita mos tenki hakarak atu la bele halo sira nia laran moras. Razaun ida tanbasaa ita la konsege (gagal) halo ita nia hakarak nee hodi hadomi ita nia maluk, nee tanba ita la “esforsu-an”. Biblia hatete katak “espiritu halo tuir deit (roh memang penurut), maibee isin nee fraku”.

Iha nee mak ita nia knaar iha tempu koarezma nian, katak hadia ita nia hahalok diak sai forte. Ita esforsu atu domina ita nia-an no ita nia hanoin hanesan buat kik-kik sira nee. Ita persiza jenjun ba buat nebee ita bai-bain gosta atu halo purezemplu; hamenus han repsadu, nonton televizaun, sigaru, tua no buat sel-seluk tan. Se ita bele domina ita nia-an iha buat kiik-kiik sira hanesan ohin hau temi nee, diak liu ita kontinua nafatin domina ita nia-an ba oin nafatin ho seriu.

Koko atu domina-an uluk, nee la too deit atu hamenus hahalok aat kiik sira nee, maibee ita mos persiza hahuu halo buat diak foun hodi troka hahalok aat sira nee. Hanesan lee Biblia loron-loron, reza Tersu, simu Komunyaun tuir nia dalan. Tan nee laos atu tuur nonok deit, maibee HALO NETIK BUAT RUMA. Hahuu husi loron Kuarta feira Sinjas hodi simu rai uut nebee hetan bensaun ona depois tenki hahuu fo moris foun ba o nia klamar.

TANBA SAIDA MAK TEMPU KOAREZMA NEE HALO DURANTE LORON 40 NIA LARAN ?

Uluk na-nain loron 40 ba ita atu hakribi ita nia sala, nee ita sura hahuu husi loron Sabadu lokraik antes loron Domingu primeiru I koarezma nian too Kinta feira Santa wainhira Jesus han ba dala ikus ho Nia apostulu sira; depois ida nee mak tama ba Misteriu Paskoa nian.

Tempu koarezma fahe ba rua. Primeiru, ita sura loron haat husi Kuarta feira Sinjas too Domingo primeiru 1 koarezma nian. Sigundu, loron 36 depois de too loron Domingo Ramos. Tempu koarezma sigundu 2 nee refleta liu-liu kona ba Jesus Nia Terus. Loron 40 nee hatudu katak uluk povu Israel sira sai husi Ejiptiu lao durante tinan 40 nia laran iha rai fuik maran (padang gurun). Siknifika husi loron 40 nee ita mos persija hare tuir Moises no Elia, Moises koalia ho Maromak iha foho Sinai no Elia koalia ho Maromak iha foho Horeb, depois de sira hamoos sira nia-an liu husi jenjun durante loron 40 (Ex /Keluaran 24:18, I Liurai/ I Raja-Raja 19:8

Jesus Kristu mos halo nunee, antes Nia hatudu-An atu hanorin, Nia mos simu babtismu no halo jenjun durante loron 40 iha padang gurun depois mak Nia sai hanorin iha fatin publiku. Iha momentu nebaa loos duni katak diabu koko Nia dala tolu. Tentasaun ba dala uluk maka diabu halo Nia hamlaha. Ita mos sei nunee, diabu sei uza maneira hamlaha ida nee atu halo ita la bele jenjun tanba ita atu halo tuir deit ita nia isin nia hakarak. Iha tentasaun ba dala rua nian nebee Jesus hasoru maka diabu koko Nia hadi haruka Nia atu hamonu Nia-An tanba Anju sira iha lalehan sei mai simu atu Nia la bele monu kona rai. Diabu sei koko ita hodi halo ita foti-an, ita tenki hatene katak buat ida foti-an nee kontra tebes ita nia orasaun, meditasaun no kontra Maromak Nia hakarak.

Tentasaun ba dala tolu nebee Jesus hasoru maka diabu promete Jesus se Nia adora diabu karik diabu sei fo riku no ukun iha mundu tomak. Diabu koko ita ho ita nia hakarak atu ita buka halibur riku soin iha mundu, ita mos hatene katak Maromak hakarak ita atu laran diak hodi tulun maluk sira seluk.

Durante tempu prapaskua ita persiza moris iha naroman nudar Maromak Nia oan, tanba naroman maka sei foo fuan hahalok diak, justisa no lia loos. (efesu 5:8-9).

Obrigadu barak no hahi ba Nai!

Husi Abetu

Klosan ba Kristu

Hau nia naran Gilberto

Belun sira imi diak ka lae? Hau nia naran Gilberto Pinto Belo, hela iha Comoro Beto Barat "A", eskola iha Universidade Dili (UNDIL), tama SFC iha 26 Augosto 2008, agora dadaun hau servi iha unit Oeste nian nudar sefi unit.

Belun klosan sira nebee Kristu hadomi, sentidu KBK folin boot tebes iha hau nia moris, tamba liu husi KBK Klosan ba Kristu mak hau bele hetan paz no hakmatek iha hau nia moris. Durante nee hau tuir organizasaun oi-oin no artemarsiais lubuk ida, para bele hariku hau nia an ho hanoin katak liu husi dalan ida nee hau bele hetan hakmatek iha hau nia moris. Realidade hatudu oin seluk, tamba hau implementa ona buat nebee hau amprende iha organizasaun no artemarsiais nee ba dalan nebee la loos. Uluk hau brani loos baku ema seluk, hakarak sai ema nebe makaas liu iha hau nia moris, susar atu simu ema nia idea, la iha pasensia, nervozu aat, buka resolve problema liu husi dalan violensia (kekerasan), gosta baku malu, gosta ameansa ema, gosta fuma, no mos hemu tua manas.

Maibe wainhira hau tama iha Klosan ba Kristu, Maromak transforma duni hau nia an liu husi formasaun sira iha Programa ida naran PMK (Programa Moris Kristaun) no enkontru sira seluk nebee foo korajen makaas mai hau hodi halo hau iha komitmentu no ativu. Hau sempre tuir atividade Klosan ba Kristu nian, no liu husi atividade sira nee halo hau haluha no hamenus hahalok aat hirak nee hotu. Hau komesa muda ona hau hanoin nebe brutal no hahalok nebee la tuir Maromak Nia hakarak maske la perfeitu 100% .

Buat murak no furak nebee hau hetan iha komunidade nee mak, hau la sente kole no la baruk atu serbi. Hau sempre foo agradese ba buat saida deit mak hau hetan no hasoru iha hau nia moris maske buat kiik karik mos. Uluk hau brani atu halo probelema ho ema seluk maibe ohin loron hau tauk ona atu halo problema tamba Kristu Nia naran. Hau hakarak haraik an, pasensia, nunee hau bele manan ksolok nebee loos.

 Hau la bele haklaken buat nebe hau la iha ou hau la bele fahe buat nebee hau la iha. Maibee hau so bele haklaken ka fahe buat nebee hau iha.

Maromak foo ona buat barak mai hau liu husi Nia domin nebee la bele sura. Tan nee hau la iha buat ruma nebee folin boot atu foo ba Maromak. Maibee buat nebee mak hau bele foo ba Maromak mak oferese "HAU NIA AN" atu serbi Nia liu husi komunidade ida nee.

Maluk sira, furak tebes wainhira ita halibur malu iha KBK-Klosan ba Kristu, ita sei fahe esperensia ba malu nebee la hanesan no ita hafoun ita nia hanoin, hafoun no hariku ita nia fiar atu bele serbi ita nia familia, maun alin, Kreda katolika no ita nia nasaun.

“Halo buat kiik no simples, hamriik iha lia los”

Obrigadu barak no hahi ba Nai!

Husi

Gilberto

Esperensia husi Linda Lucas

Hau mak Maromak nia atan feto nebe atu servi Nia iha hau nia vida tomak.

Hau nia naran Olinda Lucas, bai bain kolega sira bolu hau Linda. Hela fatin iha Aimutin, hau husi Distritu Lautem. Agora dadauk hau servisu iha NGO ida naran International Center for Journalist (ICFJ). Sai membru klosan Ba Kristu iha tinan 2005 no agora dadauk hau servi hanesan Lider unit ba Paroquia Motael nian.

Ba hau Klosan Ba Kristu hanesan grupo ida nebe transforma hau iha nia vida spiritual no vida humana, liu husi grupo ida ne’e hau nia fiar sai buras liutan no halo hau bele kuinyese liu tan Maromak no forma hau hodi hatene hahi no agrdese ba Maromak no servi Maromak liu husi maluk sira. Iha vida humana nian liu husi grupo ida ne’e bele forma mos hau atu sai feto klosan ida nebe bele iha responsavel ba hau nia an no mos ba kolega sira seluk liu liu hau nia membru uma kain sira tanba Maromak intrega sira mai hau atu tau matan. Liu husi Klosan Ba Kristu mos forma hau atu oinsa hau bele foo kontribuisan diak ba hau nia rai Timor.

Hau nia moris nudar Klosan Ba Kristu agora dadauk hau sente kontente tanba liu husi grupo ida ne’e hau bele maneje hau nia tempu oinsa atu koalia ho Maromak, oinsa atu hatoo hau nia prekupasaun ba Maromak. Hau sente kontente tanba bele hamutuk ho kolega sira hahi no fo gloria ba Maromak no mos hamutuk ho kolega sira bele halao evangelijasaun ba maluk sira seluk liu husi programa oi-oin.

Liu husi klosan ba Kristu, bele fahe esperiensia no rona kolega sira nia esperiensia. Liu-liu hau nia membru sira. Hau sempre kontente tanba wainhira hau halibur hamutuk ho kolega sira hau sente hanesan hau lahetan problema iha hau nia moris.

Hau nia moris ba oin hau hakarak kontinua servi hau nia maluk sira liu husi grupo ida ne’e atu habelar liu tan Maromak nia liafuan ba ema seluk. Tanba liu husi Klosan Ba Kristu hau nia moris komesa iha abut ona liu-liu hau nia fiar ba Maromak. Ida ne’e mak grasa boot nebe hau hetan husi Nai Maromak. No grasa nebe hau hetan sei lapara deit iha hau maibe hau mos iha obrigasaun atu fahe buat nebe hau hetan husi Nai Maromak atu fo ba maluk sira seluk.

Klosan Ba Kristu nudar fatin ba hau atu servi Nai Maromak no mos fahe ksolok ba maluk sira liu liu grasa nebe hau hetan husi Nai Maromak. Ba hau laiha tan dalan no fatin seluk nebe hau hetan iha hau nia moris hodi servi no fahe uniku komunidane Kaben Na’in Ba Kristu ministru Klosan Ba Kristu mak fatin ida nebee hau hetan esperiensia tanba ne’e hau deside katak hau sei hamutuk ho kolega sira nafatin atu haklaken Maromak nia evanjelyu too hau nia vida iha mundu ne’e remata.

Ba belun Klosan Ba Kristu sira hotu nebe hau hadomi mai ita kontinua servi Maromak liu husi komunidade kKaben Na’in ba Kristu. Iha ministru Klosan Ba Kristu tanba Maromak mak fihir ona ita Nia bolu ita, Jesus dehan “ Toos boot maibe ema la iha” la lika tauk wainhira hasoru dezafiu tanba dezafiu mak hanesan dalan ida oinsaa ita nia laran manas ba Nai atu servi Nia tanba Maromak mak fihir ita. Nia sei rezolve hotu ita nia problema no dezafiu sira nebee ita hasoru. Mai ita hamutuk kontinua haklaken Maromak nia liafuan. Tanba Maromak kria ita iha objetivu ida katak ita tenke haklaken no tenke servi Nia iha mundo ida ne’e. Jesus mos dehan tan” Ema nebe servisu sei hetan nia kolen” Ita sei la kolen saugate maibe Nai sei selu ita wainhira ita remata ita nia vida iha mundu ne’e.

Obrigadu barak no hahi ba Nai!

Husi:

Linda

Lider unit Klosan ba Kristu Parokia Motael

"HAU MAK DALAN, LIA LOOS NO MORIS"

Mundu ohin loron moris iha situasaun ida ke modernu teb-tebes. Sasan mos modernu, animal sira mos modernu, sira komesa ona aprende hodi matenek hanesan, nunee mos ita ema la kohi lakon ho situasaun modernu. Animal sira la koi lakon ho ita ema. Ita ema mos la koi lakon ho animal sira nee. Tan nee ema barak teb-tebes matenek la halimar.

Husi ita nia matenek sira nee iha matenek balun foo implikasaun diak ba mundu i foo mos implikasun aat ba mundu. Ho realidade nebee mak ita haree no sente iha mundu ohin loron mak ita ema la fo importansia ba ita nia fiar ka Fé (iman) ba buat nebee ita fiar, klaru katak fiar ba Maromak.

Entaun saida mak mosu ? ita ema komesa fiar-an ona, foti-an ona hodi ita nia matenek sira nee hakarak buka rasik Maromak, nunee wainhira ita la hetan Maromak ita komesa la fiar ona Nia katak Nia iha, ou nee bosokten ida. Ita komesa la fiar ona katak Maromak mak halo mundu no laos Nia mak boot liu buat hotu-hotu. Hanoin hirak nee mosu tanba saida..? tanba sala (Dosa), husi sala mak halo ita hanoin hanesan nee.

Maibee kuitadu Jesus Kristu dala ida tuur hamutuk ho Nia Apostulus sira nia dehan “La kleur tan hau sei husik hela imi hodi baa uluk hau nia Aman Nia uma atu prepara fatin ba imi, iha hau nia Aman Nia uma iha fatin barak ba imi. Maibee hau mak sei mai fali atu lori imi baa, atu fatin nebe hau iha imi mos iha nebaa.

Aiii….kuitadu hatene ka lae…???? Tome nia mos la koi fiar ona….nia mos komesa hakarak fiar-an tia deit,,,,ho nia matenek nebee nia iha, forsa nebee nia iha hodi dehan ba Jesus,,,Aiiiihhhhh kok begitu sih,,,,,emangnya hau la bele baa mesak ka? Nee mak Jesus tenki lori hau,,,emangnya hau nee sei labarik ka ? hau mos iha matenek, iha forsa ka kbitt,,nusaa mak hau la bele baa ho hau nia forsa rasik. Entaun nia komesa la puas hodi hatete ba Jesus….dehan “Jesus,,,,,!!! Diskulpa mais hau kala atu koalia buat ruma, se bele karik Ita boot foo hatene tok ami dalan ida nee ou dalan oinsaa para ami moos bele baa too O nia Aman…?”

Jesus fila ba nia dehan,,,haaaaaa o dehan saida..? o keta miring karik…? o mak atu baa too rasik hau nia Aman Nia uma.? La hetan boy….mak lae duni, o mak atu baa rasik sa o la bele too. O kala haluha tia karik,,,katak hau mak dalan ba nebaa? i lia loos no moris.

No loos duni Jesus Kristu dehan o beikten,,,,o labele baa hau nia Aman Nia uma se o la liu husi Hau.

Jon (14:6) “Hau mak dalan lia loos no moris, la iha ema ida atu bele ba too hau nia aman nia uma se la liu husi hau”

Entaun ba ita hotu iha nee, oinsa? imi hakarak halo hanesan nee ka lae? Imi hakarak fiar-an atu baa rasik too Aman Maromak ? Lae too ? loos ka lae ? La bele maun alin sira… la bele ho imi nia matenek hanoin tuir hanesan mundu ohin loron.

Ita tenki haraik an atu intrega ita nia-an ba Jesus mak lori ita baa. Imi hakarak ka lae ? oke se imi pronto atu intrega imi nia-an ba Jesus taka matan. Imi hatene ka lae, Jesus agora dadauk iha nee ona, Nia prontu atu lori ita ba Nia Aman agora, agora kedas nia sei lori ita hotu baa too lalehan fatin nebee Nia hela, imi hakarak ka lae? Mai ita hotu hahii no adora Nia! Bolu Nia mai, Nia agora iha nee ona!!!!

Taka matan no halo orasaun, ….,

Amen!

Husi:

Abetu

Esperensia husi Sr. Acacio [KBK Parokia Balide]

Hau ema kriatura bain-bain ida nebe fiar Maromak liu husi religiao Katolika.

Hau nia naran Acacio M. Belo, hau nia kaben feto naran Domingas S. Ximenes hetan oan nain 5, mane 2, feto 3. Simu sakramentu kaben iha tinan 1991, agora iha Quintal boot, Santa Cruz, Distritu Dili, serbisu operariu. Tama Kaben Nain Ba Kristu husi tinan 2006 no agora dadauk serbi hanesan lider uma kain iha parokia Balide.

Sentidu KBK nian ba hau nia moris mak nudar prezente ida husi Nai Maromak nebe hodi nia hanorin hau implementa iha hau nia familia, hodi hetan transformasaun iha dame, paz, hakmatek no haksolok iha hau nia uma laran .

Hau nia moris nudar kaben nain ba Kristu oras nee dadaun, hau iha relasaun pesoal ho Maromak no servi hau nia maun alin sira ho laran haksolok, maibe iha mos defikuldade nebee hau hasoru iha moris kaben nain ba Kristu; ba ida nee tengki hasoru ho pasensia no kaer metin komitmentu atu hodi servi komunidade KBK hodi ba oin nafatin iha parokia nebe hau hela.

Hau nia moris kaben nain ba Kristu ba oin, hanesan garante ida mai hau atu moris hodi tuir nudar ema kristaun nebe diak, no hakaas an atu servi no fo ezemplu diak ba maluk sira seluk, atu dada mos sira hodi tama iha komunidade KBK, atu konyese no servi Nai Maromak diak liu tan iha hau nia parokia.

Hau nia moto ka prinsipiu iha moris KBK nian, mak nee: “HAU BELE LAKON BUAT HOTU, MAIBE HAU LAKOHI LAKON ITA BOOT NAI”

Belun Kaben nain ba Kristu sira mai ita kaer metin ita nia komitmentu ho neon badinas , pasensia, haraik an, domin makas hodi serbi komunidade ida nee, iha ita idak-idak nia parokia, ita nia nasaun hodi bele hetan dame , paz no hakmatek ba ema hotu.

HAHI BA NAI !!!

Husi:

Acacio KBK Parokia Balide

SERVISU ATU HAAN? KA HAAN ATU SERVISU?

Edisaun: 6 - Segunda, 07 Janeiru 2011.

1. Ema barak servisu, sente kole; tahan hirus; esplora hanoin; kosar metan sai; foo tomak forsa; servisu matean husi dadeer too lokraik.

2. Ita haree dotor sira nebee iha sal ICU hamrik no hakruk loron tomak atu suku ema nia isin kanek nebee nakles. Nunee mos hanesa masinis kereta api nebee tuku 3 dadeersan deit nia tenki hadeer hodi sunu ka halakan ahi ho batu bara lokomotif. Ou ita imajina tok inan sira nia serbisu nebee nunka hotu iha uma laran. Sira serbisu ba buat saida?

3. Se ita hanoin dehan ita servitu atu hetan osan ka hahaan. Entaun objetivu servisu mak hanesan nee deit ka? Ou ita nia moris nia objetivu mak atu hetan osan ka hahaan?

4. Tuir loos ita nudar ema nee laos iha deit ibun no kabun hodi loron-loron ita nia esforsu mak atu buka buat rua nee nia nesesidade.

5. Ita ema iha buat nebee folin liu ibun no kabun, nee mak hanesa dignidade no hati nurani. Dignidade nee laos atu hetan liu husi hahaan ka osan deit, tan nee mak ita atu servisu. lae !

6. Maibee ho servisu ita nia an nee sai loloos nudar ema. Ho servisu ita nia an nee iha folin no foo folin, husi servisu nebee mak ita halo maski kiik karik ba.

7. Entaun ema nebee hein lintasan kereta api nee laos deit atu hein odamatan maibee hein mos ema atus ba atus nia vida.

8. Buat nebee inan sira halo laos deit sekedar prepara hahan, maibee prepara futuru ba oan sira.

9. Ema ida-idak persiza servisu. tan nee mak buat nebee Maromak foo uluk ba Adaun mak servisu, laos feto ka nia kaben.

10. Mai ita aprende tuir nehek, nebee serbisu ho badinas no lapara, la koalia barak no la egoismu.

11. Serbisu nee hanesan tali viola. Toka makaas liu bele kotu, toka nei-neik liu laduun lian.

12. Ita servisu tanba Maromak servisu.

Dadeer dadeer Maromak leno mundu ho loron matan (Maromak dulas mundu, ema dehan mundu nakdulas an deit!?).

Loraik-loraik nia hatuun loron.

Nia huu kalohan, Nia hatuun udan, nia foo moris manu sira husi tolun, Nia foo ka hatama iis ba bebe sira, Nia hanorin oinsaa atu nani;

Nia kuidadu manu sira nebee semo ba mai iha leten.

13. Wainhira ita serbisu, Maromak besik hela ho ita. Dala ruma nia haree ka observa ita. Nia hatene katak ita mos kole, Nia mos kole. Nia mos doko ulun ba ita wainhira ita serbisu buat ruma ho badinas no diak.

14. "Saida deit mak ita halo, halo ho laran tomak, hanesan ita halo ba Maromak.”

15. Ita servisu atu moris nee iha folin. No ita mos tenki servisu para moris nee foo folin. Moris dala ida deit. No sei foo folin mos dala ida, mate tiha hotu ona.

Pergunta reflesaun:

1. Ita nia moris nee iha ona folin ka seidauk?

2. Ita nia moris nee foo ona folin ka seidauk?

Obrigadu barak no hahi ba Nai!

Husi:

Abetu

Esperensia husi Sr. Jaime Martins

LIAN MORIS NIAN

Hau mak hau, nu’udar ilhas Maromak nian ida ho naran Jaime Martins, moris iha rai Timor loro-sae, Lete-Foho, Ermera, 1-11-1948, hela iha Dili – Vila-Verde, Aldeia Lemorai, hala’o knar hanesan Professor iha Escola Secundaria Colegio Paulo VI.

Hau nia kaben naran Felimina Maria Alves. Ami simu sakramentu kaben iha loron 2/12/1984. Ho Maromak nia grasa Nia haraik mai ami oan nain rua; feto ida no mane ida.

Tama iha Kaben nain ba Kristu iha tinan 2006, fulan Maiu loron 24-26, oras ne’e nudar membro uma kain KBK nian ne’ebe sei sei ativu nafatin ho espirito KBK iha moris Programa Familia Kristaun nian loron-loron.

KBK mai hau nu’udar Klibur fiar nian ida ne’ebe halo ita iha relasaun diak ho Maromak, uma kain no iha komunidade, atu iha uma kain ida-idak sai kreda kik-oan ida iha familia uma kain nia laran ida deit ho Kristu.

Nudar Kaben nain ba Kristu komprende no konyese sira nia an no konyese ema seluk iha sira nia moris loron-loron, konyese loloos see, no sa mak Kristu liu husi lee no interpreta evangelyu no rekonyese katak “Kristu mak hun no ita mak sanak”.

Hau nia moris nudar Kaben nain ba Kristu, oras ne’e daun-daun simu terus hotu nudar lori kruz tuir Jesus, haka’as-an atu hametin relasaun diak iha hau nai uma kain laran ho Maromak liu hosi vertical no orizontal: (I <--> II no -- = +)

Ne’e katak ita ida-idak buka moris ho Maromak, Maromak iha uma kain, uam kainlori Maromak ba ema seluk, ema seluk ho uma kain ida deit ho Maromak mak hetan iha kruz salvasaun nian.

Hau nia vizaun hare ba oin buka la oho Maromak moris ho Maromak sai hanesan mehi lolos iha KBK mak, sei KBK hotu-hotu tuir tranmisaun ukun hanorin, (laos iha grupo deit, maibe mos no liu-liu ema ida-idak, familia /uma kain ida-idak atu hare ba oin (futuru) iha ita rain no mundo bele sai para uza ba iha ita ou no ema ida-idak nia moris no mos iha ema hot-hotu. Tamba ne’e hau foti moto ba hau nia moris lor-loron

“La'o ho Maromak buat ida sei la susar”.

Obrigadu barak no hahi ba Nai!

Husi:

Jaime Martins

KBK Catedral